آوا و نوا
علاقه مندان به مباحث موسیقی
 
 

شور انگیز ساز زهی شبیه به سه‌تار است که در آن به جای صفحهٔ چوبی از صفحه‌ای با ترکیب پوست و چوب استفاده می‌شود.


شورانگیز در ابتدا توسط استاد بزرگ و اعجوبه ی ساز سازی استاد قنبری مهر به سفارش استاد علی تجویدی ساخته شده است. شورانگیز اصلی که در عکس ها نمایان است کاملا شبیه سه تار دارای 4 سیم میباشد. (در گذشته سه تار های پوستی مرسوم بوده اند احتمالا اگر از شنوندگان حرفه ای باشید شنیده اید )


بعدها (15 سال بعد) استاد علیزاده سازی ابداع میکنند که آن را نیز شور انگیز مینامند که کاسه ای به اندازه کاسه تنبور و دارای 6 سیم همانند تار داشت . ولی به همانگونه ی صفحه(پوست و چوب)

 


ارسال شده در تاریخ : جمعه 22 ارديبهشت 1391برچسب:, :: 11:37 :: توسط : شیرین

سلانه ساز ابداعی استاد حسین علیزاده و سیامک افشاری است که دارای محدوده صوتی بم و رنگ جدیدی است. استفاده از واخوان ها جهت تقویت هارمونیک و حجم و تنوع رنگ آمیزی ایرانی این ساز که شاید در ارتباط نزدیک بااصوات گمشده موسیقی ایرانی باشد،تجربه جدیدی است در راه غنا بخشیدن به محدوده صوتی سازهای ایران

چکیده ای از مصاحبه ی استاد علیزاده در مورد ساز سلانه :

در قديم سازي به نام عود يا بربط بوده است که در طول تاريخ به مرور کمتر و کمتر مورد استفاده قرار گرفته البته امروزه هنوز در کشورهاي همسايه ايران استفاده مي شود اما در ايران بعد از تغيير و تحولاتي که در موسيقي ايران به وجود آمد و موسيقي مقامي به دستگاهي تبديل شد ، سازهايي مثل عود و ارغنون يا قانون کمتر مورد استفاده قرار گرفتند چون شيوه دستگاهي توسط خانواده هاي هندي و کساني مثل فراهاني ، ميرزا حسن قلي ، علي اکبر شهنازي و غيره تثبيت شد که نوازندگان تار و سه تار بودند.
حتي ساز سنتور هم ساز مهجوري بود و عمدتا طي نيم قرن اخير توسط استاد پايور متداول شد . نه تنها عود و ارغنون بلکه بسياري از سازهاي قديمي مهجور شدند ، دليلش هم اين بوده که موسيقي آوازي اهميت بيشتري داشته و موسيقي سازي آنقدر مطرح نبوده است . از دوره وزيري به بعد بود که در زمينه موسيقي سازي هم کارهايي انجام شد موسيقي سازي ايراني استقلال پيدا کرد . در قديم ذهن نوازندگان با اوزان شعري ريتم مي گرفت ، در صورتي که هنرمند بايد کاملا خودش را از نظر ذهني آزاد کند و آن وقت است که ريتم و فضا گسترش پيدا مي کند.

سلانه از جهاتي شبيه سازي قديمي به نام عود دسته بلند است که داراي سه سيم است . اين ساز قرن هاي شانزدهم و هفدهم ميلادي متداول بوده است و در طول تاريخ با تغييراتي ، در نقاط مختلف جهان ديده شده است.
اما سلانه از سازهاي زخمه اي است که داراي 12 سيم است . 6 سيم اصلي که کوک مي شوند و ملودي با آن ها اجرا مي شود و 6 سيم رزنانس يا طنين هم دارد که روي آن ها انگشت گذاري نمي شود بلکه براي تقويت هارمونيک هاي دستگاهي و نت هاست و در واقع رنگ هاي اصلي را برجسته مي کند.

سلانه به معناي آهسته است و چون دير به دنيا آمد و در زمان به دست آمد ، نام آن سلانه شد


ارسال شده در تاریخ : جمعه 22 ارديبهشت 1391برچسب:, :: 11:36 :: توسط : شیرین

تاریجچه ی ابداع و ساخت ساز شاه کمان از زبان کیهان کلهر "مبدع این ساز (برگرفته از مصاحبه ی کیهان کلهر)


حدود 15 سال پیش با یک سازنده ساز با نام "پیتر بیفن"در استرالیا آشنا شدم که او سازی شبیه به سازهای موسیقی ایرانی با کاسه ای شبیه به کمانچه و یا سه تار ساخته بود که دسته ای بلند داشت که صدای خوبی می داد. از همان زمان به بعد به اتفاق پیتر بیفن طرح ساخت "شاه کمان" را ریختم و کمانچه ای با 8 سیم واخوان ساختم که طرحی شبیه کمانچه دارد و صدایی ما بین کمانچه و چنگ می دهد در واقع دامنه صدای این ساز 5 پرده از کمانچه پایین تر است و صدای بمتری دارد.


تولد "شاه کمان" 15 سال طول کشید و در این مدت من روی پیچ و خمهای این ساز برای رسیدن به صدای دلخواه کار کردم و در کنسرتهایی که همراه با حسین علیزاده داشتم دو نوازی "شاه کمان"و" شورانگیز" اجرا شد و مورد استقبال قرار گرفت


ارسال شده در تاریخ : جمعه 22 ارديبهشت 1391برچسب:, :: 11:35 :: توسط : شیرین

صراحی سازیست از خانواده سازهای آرشه ای بم خوان که اندازه آلتو آن صدایش نزدیک به سازهای خراسان است. صراحی از خانواده کمانچه و قژک بوده و امکانات سازهای خانواده ویلن را از نظر نوازندگی و وسعت صدا داراست.این ساز در شهریور 1387 توسط استاد محمدرضا شجریان طراحی و ساخته شده و به دلیل شباهت آن به صراحی، استاد شجریان این نام را برای این ساز برگزیده اند.صراحی مانند خانواده ویولن می تواند هشت اندازه متفاوت داشته باشد. فعلا بیشترین نیاز ما چهار اندازه سوپرانو، آلتو، باس و کنترباس آن است که هر 4 نوع آن طراحی شده است.ویژگی ارزنده ای که این خانواده بر خانواده ویولن خواهد داشت ، امکان تعویض صفحه پوستی آن است که باعث تغییر در رنگ صوتی این ساز می گردد. این صفحه ، پوستی و گاه پوست همراه با چوب بوده که بر روی گلدانی چوبی تعبیه شده و حکم تارهای صوتی ساز را دارد و در مدت 2 دقیقه قابل تعویض است .این ساز را نوازندگان کمانچه ، قژک ، ویولن، ویولنسل و کنتر باس براحتی می توانند بنوازند


ارسال شده در تاریخ : جمعه 22 ارديبهشت 1391برچسب:, :: 11:33 :: توسط : شیرین

مقام : این کلمه ریشه تازی و عربی داشته و در ایران برای اولین بار در قرن هشتم در رابطه با موسیقی دوره اسلامی عنوان شده و موسیقیدانان قبل از آن ، اصطلاحات « دور ، الحان ، اجناس » را در مقابل کلمه مقام بکار می گرفتند.
قدما مفهوم موسیقی مقامی را در مقابل موسیقی ردیفی ( دستگاهی ) بکار برده اند. مقام تحت عناوینی همچون « مُــقام ، مَــقوم ، مُــقُـوم » وجود دارد که این کلمه ( مُــقام ) در برخی از موسیقی های نواحی ایران بخصوص موسیقی آذربایجان متداول است. واژه مقام گاهی به معنی موضع و محل قرارگرفتن انگشتان نوازنده روی ساز بکار رفته است ، چون هریک از پرده های بسته شده بر روی ساز، نشانگر لحن یا آواز و شعبه ایست ، از این رو برخی از آوازها از همان گام یا محل یا مقام آغاز می شده است.
تقسیمات موسیقی در قدیم بگونه ای بوده که بسیاری از گوشه های ردیف امروز ، بصورت مستقل تشکیل مقامهای بلندی را می دادند و بسط و گسترش آن مقام سبب بوجود آمدن یکسری شاخه های دیگری می شد.
مقامهای موسیقی زمان صفی الدین ارموی ( موسیقیدان قرن هفتم هجری ) به 12 مقام « راست ، اصفهان ، عراق ، کوچک ، بزرگ ، حجاز ، بوسلیک ، عشاق ، حسینی ، زنگوله ، نوا و رهاوی شامل می شد. تغییر سیستم مقامی به احتمال از سده یازدهم هجری به بعد صورت گرفته که آخرین تحولات آن مربوط به دوره قاجاریه می باشد که موسیقی ایرانی بصورت هفت دستگاه « ماهور ، شور ، سه گاه ، چهارگاه ، راست پنجگاه ، همایون و نوا » و پنج آواز « ابوعطا ، دشتی ، بیات ترک ، افشاری و بیات اصفهان» مرسوم و رایج گردید


ارسال شده در تاریخ : جمعه 22 ارديبهشت 1391برچسب:, :: 11:29 :: توسط : شیرین

شعبه : موسیقی قدیم شامل 24 شعبه بود که عبارت بودند از : « اوج ، چهارگاه ، حجازی ، پنجگاه ، حسینی ، حصار ، دوگاه ، راهوی ، زاول ، زنگوله ، زیرافکند ، سلمک ، عشیران ، عراق ، عشاق ، گردانیه ، گواشت ، ماهور ، مبرقع ، محیّـر ، نوروز خارا ، نوا ، نهفت ، نیریز ».


ارسال شده در تاریخ : جمعه 22 ارديبهشت 1391برچسب:, :: 11:28 :: توسط : شیرین


آوازه : مشتمل بود بر شش قسمت « گردانیه ، گواشت ، نوا ، نوروز، سلمک و شهناز ».



ارسال شده در تاریخ : جمعه 22 ارديبهشت 1391برچسب:, :: 11:26 :: توسط : شیرین

رنگ (Reng ) :

اصولا" در بافت ردیف موسیقی سنتی ایران وجود رنگ مکمل زیبایی های کلّــی نهفته در زنجیره ردیف است ، به بیان ساده : رنگ تزئینی نهایی است برای نشان دادن خاتمه نوازندگی.

علت اساسی قرارگرفتن رنگ در خاتمه ردیف دستگاههای موسیقی ، ایجاد تحرک ، نشاط و وجد است در شنونده ؛ چرا که بافت مقاطعی از ردیف موسیقی چه بسا یرای شنونده ( بخصوص شنونده هایی که بی اطلاع از علم موسیقی هستند ) کسل کننده و خمودگی آور باشد.

همه طبقات مردم اعم از خواص ( آنهایی که از علم موسیقی و مسائل فنی آن تا حدودی اطلاع دارند ) و عوام ( آنهایی که موسیقی را صرفا" بخاطر لذت شنیداری خواهانند ) رنگ را دوست داشته و این قسمت از موسیقی ردیفی را بیشتر می پسندند.

رنگها در زنجیره ردیف انواع و اقسام دارند که معروفترین آنها عبارتند از :

1- رنگ دلگشا ( در دستگاه سه گاه )

2- رنگ اصول ( در دستگاه شور )

3- رنگ کور اوغلی ( در دستگاه ماهور )

4 - رنگ فرح ( در دستگاه همایون )

5 - رنگ فرح انگیز ( در آواز بیات اصفهان )

6 - رنگ تاجری ( در آواز بیات ترک )

7 - رنگ لزگی ( در دستگاه چهارگاه )

8 - رنگ نستاری ( در دستگاه نوا )

و ...

که بر اساس رنگ های ثبت شده مذکور , نوازندگان به خلق ملودیهای نو مبادرت می ورزند


ارسال شده در تاریخ : جمعه 22 ارديبهشت 1391برچسب:, :: 11:20 :: توسط : شیرین


 
تصنیف:

تصنیف یك آواز ساخته شده با وزن آهسته است. تصنیف ذنیز مانند فرمهای آهنگسازی از پدیده های نسبتا اخیر است و از دستاورد های استادان مشهور می باشد.



طی دو دهه اول قرن بیستم، تصنیفهای بسیاری خلق شد كه بیشتر انها روی اشعار میهن دوستی ساخته شد، و حال و هوای حركت مشروطه خواهی را منعكس می نمود. تصنیف هایی كه طی سالهای 1920 و 1930 ساخته شد اغلب دارای موضوعات عاشقانه بود و از اشعار شاعران كلاسیك استفاده می گردید. بعد از جنگ جهانی دوم، متون شعری رفته رته سبك تر شده و آوازهای عامیانه غربی تصنیف را تحت شعاع قرار داد كه این نوع تصنیف "ترانه" نامیده می شود.



تعدادی تصانیف قدیمی وجود دارند كه سازندگان آن شناخته شده نیستند ولی اكثر تصانیف مشهور امروز را آهنگسازان مشهور ساخته اند.
طرح كلی تصنیف با پیش در امد و رنگ شباهت داردو در اینجا هم مقام دستگاهی كه تصنیف در ان ساخته شد در آغاز و دوباره در خاتمه ارائه می شود. در بخش یا بخشهای میانی، ملودی هایی به كار برده می شود كه یاد آمور مقام یك گوشه عمده یا چند گوشه از آن دستگاه می باشد.



از نظر ریتم، تصنیف انعطاف پذیر بوده و میتواند بر اساس میزانهای دوضربی، سه ضربی و یا چهارضربی باشد.تمپوی (سرعت) آن نیز می تواند آرام و معتدل یا سریع یاشد.

ارسال شده در تاریخ : جمعه 22 ارديبهشت 1391برچسب:, :: 11:18 :: توسط : شیرین

 

چهار مضراب :

قطعه ایست که صرفا" برای نوازندگی ساخته و پرداخته میشود و غالبا" نوازنده آنرا به تنهایی اجرا می نماید.

چهارمضراب اصولا" برای ایجاد تنوع و تحول روحی وخارج شدن از یکنواختی و خمودگی در طول اجرای زنجیره ردیف اجرا میشود. در قدیم نوازندگان آنرا قبل از درآمد دستگاه یا آواز نیز می نواختند ، برای مثال : ردیف آوازی زنده یاد استاد مرتضی نی داوود که غالبا" در شروع هر یک از دستگاهها یک چهارمضراب نیز موجود است.

در پنجاه سال اخیر چهارمضرابهایی با ساختارهای جدید بوسیله نوازندگاه و هنرمندان ساخته شده است ، برای مثال اساتیدی همچون : علینقی خان وزیری، مرتضی نی داوود ، رضا و مرتضی محجوبی ، ابوالحسن خان صبا ، فرامرز پایور ، جلیل شهناز ، فرهنگ شریف ، پرویز یاحقی ، حبیب ا... بدیعی ، اسدا... ملک و... چهار مضرابهای زیبا و جاودانه ای را بوجود آورده اند.

چهارمضرابها از لحاظ ساختاری بر دو نوع کوتاه و بلند می باشند :

1 - چهارمضرابهایی که در بین اجرای ردیف آوازی بصورت مقطعی اجرا می شود مانند : چهارمضراب بیات راجه ، چهارمضراب عشاق ،چهارمضراب عراق و...که غالبا" زیاد بسط و گسترش ندارد و زود خاتمه می یابد.

2 - چهارمضرابهایی که در آغاز ردیف و یا قطعه آوازی باشد که در اینصورت چهارمضراب طولانی شده و در طول چهارمضراب به هریک از گوشه های دستگاه موسیقی ویا آواز اشاراتی میشود.

ضربهای معمول و مرسوم در ساختار چهارمضرابها ، ریتمهایی از قبیل : 8/6 , 4/3 ,8/3 , 16/6 و... می باشند.

وجه تسمیه چهارمضراب :

اصطلاح چهارمضراب از روی نوعی آهنگ ضربی که نوازندگان قدیم موسیقی با ساز تار می نواخته اند بوجود آمده است.

این نوع ضربیها ابتدا با چهارنواخت(مضراب)شروع می شده است که نواخت اول و دوم به سیمهای سفید تار و نواخت سوم به سیمهای زرد و نواخت چهارم به سیمهای چهارم (سیمهایی که به واخوان معروفند ) تار اصابت می کرده است و به عنوان پایه ملودی محسوب می شده است.بهترین نمونه آن چهارمضراب بیات اصفهان است که در ردیف اول ویولون زنده یاد استاد ابوالحسن صبا موجود است.

چهارمضراب معمولا" با یک پایه شروع می شود بدین ترتیب که یک یا دو میزان وزن مخصوصی برای قطعه در نظر گرفته میشود و کلیه جملات بعدی به این پایه اولیه منتهی میگردند.

در فرم چهارمضراب ممکن است ملودی آن، بسط همان پایه اولیه باشد یا ملودی متنوع دیگری متناسب با پایه اصلی که با مهارت به پایه اول متصل میشود ، در نظر گرفته شود.

بدون شک کلیه جملات چهارمضراب بایستی نشانگر گوشه های ردیف موسیقی ایران باشند و البته رعایت تکنیک صحیح ساز در هنگام نوازندگی از نکات مهم در ساختمان یک چهارمضراب است (مقدمه سی قطعه چهارمضراب برای سنتور ـ فرامرز پایور ).

ناگفته نماند که فرم چهارمضراب از قدیم تاکنون دستخوش تحولات و تغییراتی شده است ولی آنچه مسلم است اساس و بنیان و دستمایه ، همان مطالب قدیم بوده و هست.

 

 

 

 

 

 

 


ارسال شده در تاریخ : جمعه 22 ارديبهشت 1391برچسب:, :: 11:17 :: توسط : شیرین

صفحه قبل 1 2 3 4 5 ... 9 صفحه بعد

درباره وبلاگ
به وبلاگ من خوش آمدید
آخرین مطالب
نويسندگان
پيوندها

تبادل لینک هوشمند
برای تبادل لینک  ابتدا ما را با عنوان آوا و نوا و آدرس 23871.LXB.ir لینک نمایید سپس مشخصات لینک خود را در زیر نوشته . در صورت وجود لینک ما در سایت شما لینکتان به طور خودکار در سایت ما قرار میگیرد.






ورود اعضا:

آمار وب سایت:  

بازدید امروز : 3
بازدید دیروز : 0
بازدید هفته : 14
بازدید ماه : 41
بازدید کل : 4091
تعداد مطالب : 87
تعداد نظرات : 10
تعداد آنلاین : 1